piątek, 27 marca 2015

Tradycje, zwyczaje. Wielkanocne zwyczaje, gry i zabawy.



Jednym ze zwyczajów, powracających do tradycji wielkanocnych jest kolędowanie. Jak piszą etnografowie: w regionie tarnowskim - kolędują tzw. „Dziady śmirgutne” (Dziady śmiguśne) - „przebrani chłopcy, przepasani powrósłami słomianymi, czasem mają czapki ze słomy. Twarze mają zasłonięte maskami z króliczej skóry, ewentualnie wysmarowane sadzą. Często dzierżą ceber owinięty powrósłami. Chodzą od chaty do chaty, składając życzenia, polewając wodą gospodarzy i dostając za to jakieś datki”.


regionie podlaskim, znany jest zwyczaj kolędowania z "Konopielką". Dawniej, (tak jak i współcześnie) brali w nim udział jedynie mężczyźni. Kolędnicy chodzili w świąteczną noc, z niedzieli na poniedziałek wielkanocny, od domu do domu, "śpiewali" gospodarzom dobre życzenia. Pannom i kawalerom życzyli zmiany stanu cywilnego, a gospodarzom urodzaju. Jednak życzeń nie śpiewali np. "nieczystym pannom", czyli niezamężnym pannom z dzieckiem. Jeżeli kolędnicy nie otrzymali poczęstunku, to przyśpiewywali złośliwie. Wierzono, że takie przyśpiewki wróżą nieszczęście i staropanieństwo córce gospodarzy.



regionie lubelskim natomiast popularnym zwyczajem było chodzenie po „dyngusie, lejokach, lejusie". Wczesnym rankiem gromadki małych chłopców chodziły po kolędzie z życzeniami. Były to różne pieśni wielkopostne albo zabawne wierszyki. Z „gaikiem” natomiast, (małym iglastym drzewkiem przystrojonym kolorowymi wstążkami i kwiatami) chodziły dziewczęta. Śpiewały one pieśni gaikowe - pieśni na powitanie wiosny. 



regionie krakowskim w Niedzielę Palmową kolędują „Pucheroki”- chłopcy, ubrani w kożuchy odwrócone futrem na wierzch, na głowach mają wysokie, stożkowate czapki z kolorowej bibuły, twarze wysmarowane sadzą. W pasie przewiązani są powrósłami. W jednej ręce mają koszyk na datki, w drugiej – „laskę pucherską” (w kształcie młotka lub siekierki). Śpiewając, składają gospodarzom życzenia. Jednocześnie obchodzą pomieszczenie dookoła, stukają przy tym o podłogę swoimi laskami.

Inną tradycją Świąt Wielkanocnych są gry i zabawy dla wszystkich.
Najpopularniejsze to:
W waletkę - wybitka - walka na jajka (pisanki) - stukanie jajkami (pisankami) -  polega na tym żeby stuknąć się jajkami wielkanocnymi, wygrywa ten czyje jajko nie pękło.
Taczanie jajek, polega na turlaniu jajek, wygrywa ten czyje jajko potoczy się najdalej i trafi w dołek.
Rzucanie pisanek, gra się w parach, Para rzuca między sobą jedną pisankę tak, żeby się nie rozbiła. Po każdym udanym rzucie, para oddala się od siebie. Wygrywa ta para, która stoi najdalej od siebie z całą pisanką.

Szukanie zajączka, szukanie pisanek, wszyscy szukają schowanych wcześniej jajek, wygrywa ten kto znajdzie najwięcej.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz