Zwyczaj święcenia pokarmów dotarł do Polski prawdopodobnie
w średniowieczu. Początkowo święcona była cała żywność przygotowana
na święta, księdza przywożono do domu, dlatego na święcenie pokarmów mógł
pozwolić sobie tylko bogaty dwór szlachecki. Z czasem zmieniono
zwyczaj święcenia pokarmów w domu i przeniesiono go do kościoła.
Dobór potraw
w koszyku nie jest przypadkowy. Od wieków każda z
nich symbolizuje co innego, uznanego przez ludową i
chrześcijańską tradycję. Ich zestaw zmieniał się, ograniczano ich
ilość, aż zostało tylko sześć, żeby ostatecznie ją powiększyć. Przede
wszystkim powinny się w nim znaleźć:
·
CHLEB, na
pamiątkę tego, którym Jezus nakarmił tłumy na pustyni;
·
FIGURKA BARANKA, (z
masła, cukru, albo ciasta), symbol zmartwychwstania, nowego życia;
·
WĘDLINY, MIĘSO, na
pamiątkę baranka paschalnego, którego spożywał Jezus podczas uczty paschalnej z
uczniami w Wieczerniku, symbol zdrowia, płodności,
dostatku;
·
SER, symbol
porozumienia między człowiekiem a przyrodą. Gwarantuje zdrowie i rozwój stada
domowych zwierząt, od których pochodzi;
·
PIEPRZ odwołuje
się do symboliki gorzkich ziół, które Żydzi dodawali do charosetu (rodzaj
sosu). Robili to na pamiątkę niewolniczej pracy w Egipcie;
·
SÓL, symbol
trwałości, życiodajny minerał, dawniej posiadający moc odstraszania wszelkiego
zła, symbol oczyszczenia. Sól ma chronić nas przed “zepsuciem”;
·
JAJKA,symbol
płodności i odradzającego się życia. Zwyczaj dzielenia się jajkiem w
czasie śniadania wielkanocnego ma odniesienie do wigilijnego opłatka,
jest symbolem pojednania i przebaczenia, znakiem miłości i przyjaźni.
·
CIASTO, do
koszyka ze święconką weszło jako ostatnie, symbol umiejętności i doskonałości.
Zazwyczaj jest to babka.
Oprócz
potraw, ważne są też ozdoby: WIERZBOWE BAZIE, symbol
Niedzieli Palmowej. BUKSZPAN, nadzieja chrześcijan
na zmartwychwstanie i wieczne życie.
Święconka zapewnia pomyślność,
zdrowie, dostatek!
